Tấm bản đồ hành chính Việt Nam năm 1976 đang khiến cộng đồng mạng thích thú chia sẻ, khi đối chiếu tên gọi các tỉnh thành thời điểm đó với hiện tại.
Tên gọi đặc biệt trên bản đồ Việt Nam 1976
Trong bản đồ này có một tỉnh tên là Hoàng Liên Sơn. Đây là trường hợp hiếm hoi trong lịch sử chia tách, sáp nhập tỉnh bởi lẽ: kể cả trước khi thành lập lẫn sau khi chia tách, cái tên Hoàng Liên Sơn không hề “lưu dấu vết”.
Cụ thể, ngày 27/12/1975, tỉnh Hoàng Liên Sơn được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 tỉnh gồm Lào Cai, Yên Bái và Nghĩa Lộ. Về tỉnh Nghĩa Lộ, sở dĩ có tỉnh này vì tháng 10/1962 Quốc hội đã quyết định thành lập tỉnh này gồm 4 huyện Than Uyên, Mù Cang Chải, Văn Chấn và Phú Yên.
Đến ngày 12/8/1991, Hoàng Liên Sơn chia tách ra thành 2 tỉnh là Lào Cai và Yên Bái, phần lớn tỉnh Nghĩa Lộ nằm trong huyện Yên Bái mới, còn một phần nhỏ nhập sang tỉnh Lai Châu (tỉnh Lai Châu khi đó gồm cả Điện Biên bây giờ).
Để hiểu rõ hơn sự đặc biệt của tên gọi “Hoàng Liên Sơn”, có thể đối chiếu Bản đồ Việt Nam năm 1976 (38 tỉnh thành) với bản đồ hành chính hiện hữu (63 tỉnh thành). Theo đó, hầu hết các địa phương khi tách ra thì ít nhất một thành tố trong tên gọi của nó đều xuất hiện trong tên của địa phương mới.
Ví dụ, tỉnh Bắc Thái sau khi chia tách tạo ra hai tỉnh mới là Thái Nguyên và Bắc Kạn.
Tương tự, tỉnh Cao Lạng được chia thành Cao Bằng và Lạng Sơn.
Hà Bắc tách ra năm 1996 thành Bắc Ninh và Bắc Giang.
Tỉnh Hà Nam Ninh, gộp từ hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình năm 1975, đến năm 1991 tách lại thành Nam Hà và Ninh Bình (đến năm 1996 Nam Hà tách thêm thành Hà Nam và Nam Định).
Cũng tên gọi gồm ba thành tố như Hà Nam Ninh là Hà Sơn Bình, khi tách ra năm 1991 gồm hai tỉnh Hà Tây (chứa thị xã Sơn Tây) và Hòa Bình…
Trong bản đồ hành chính gồm 38 tỉnh thành năm 1976, chỉ có 2 trường hợp tương tự Hoàng Liên Sơn mà sau này tách ra cũng không yếu tố nào của tên gọi cũ xuất hiện ở các tỉnh mới, đó là tỉnh Sông Bé (sau tách thành Bình Dương, Bình Phước) và Minh Hải (tách thành Cà Mau, Bạc Liêu).
Điều thú vị là tuy không còn được giữ làm tên đơn vị hành chính cấp tỉnh nhưng 3 trường hợp này vẫn vẹn nguyên ý nghĩa nói về những thực thể thiên nhiên cực kỳ hùng vĩ của đất nước. Đó là dãy núi “nóc nhà Đông Dương” (Hoàng Liên Sơn), là con sông dài 350km phụ lưu lớn nhất của sông Đồng Nai (Sông Bé), và là Rừng U Minh kết hợp với vùng biển cực nam của Tổ quốc (Hải) tạo thành từ Minh Hải.
Dãy núi hùng vĩ và công trình biểu tượng
Dãy núi Hoàng Liên Sơn dài khoảng 180km hướng Tây Bắc – Đông Nam, rộng khoảng 30 km, với đỉnh cao nhất Fansipan 3.143m được ví là “nóc nhà Đông Dương”. Tại đỉnh này, cột cờ Fansipan tọa lạc ở độ cao 3.100m vì thế cũng trở thành cột cờ cao nhất khu vực. Từ nhiều năm, Fansipan mặc nhiên là một điểm đến mà du khách trong, ngoài nước ai cũng ao ước một lần đặt chân đến.
Tại đây, dự án Sun World Fansipan Legend (do Tập đoàn Sun Group xây dựng, đi vào hoạt động từ năm 2016) là một công trình đẳng cấp.
Cụ thể, cho đến nay, tuyến cáp treo Fansipan vẫn giữ kỷ lục cáp treo ba dây dài nhất thế giới, với chiều dài lên tới 6.292,5 mét. Không chỉ dừng lại ở đó, cáp treo Fansipan còn xác lập một kỷ lục Guinness khác: cáp treo ba dây có độ chênh lệch cao nhất giữa ga đi và ga đến, với độ cao lên tới 1.410 mét. Việc sở hữu những kỷ lục này đã khiến cáp treo Fansipan trở thành một trong những công trình ấn tượng bậc nhất trong ngành du lịch thế giới.
Ngoài hai kỷ lục này, quần thể văn hóa tâm linh trên đỉnh Fansipan cũng là một điểm nhấn độc đáo. Quần thể này bao gồm nhiều công trình mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam, với các đền chùa, tượng Phật và các công trình tôn giáo khác, tạo nên một không gian vừa linh thiêng và vừa kỳ vĩ, phù hợp với cả du khách yêu thích du lịch tâm linh lẫn những ai muốn thưởng ngoạn cảnh đẹp Tây Bắc. Đặc biệt, tượng Phật A Di Đà trên đỉnh Fansipan là một trong những tượng Phật lớn nhất Đông Nam Á, với chiều cao lên đến 21,5m, được làm bằng đồng và được đặt tại một vị trí đặc biệt giữa không gian mây núi.
Ngoài Sun World Fansipan Legend, khắp vùng Hoàng Liên Sơn (cũ) tức là trên địa bàn Lào Cai, Yên Bái còn nhiều điểm đến nổi tiếng khác thu hút rất nhiều du khách đến với các địa phương này.
Thác Bạc (Sa Pa, Lào Cai)
Thác Bạc nằm cách trung tâm thị trấn Sa Pa khoảng 12 km, là thác nước cao nhất khu vực với độ cao hơn 200 mét. Nước từ đỉnh thác chảy xuống qua các bậc đá, tạo lưu lượng trung bình khoảng 500 lít/giây vào mùa mưa. Xung quanh là rừng thông rộng hơn 150 ha, thuộc Vườn Quốc gia Hoàng Liên. Theo ước tính, Thác Bạc thu hút hơn 100.000 lượt khách mỗi năm nhờ khí hậu mát mẻ quanh năm, trung bình từ 15-20°C.
Bản Cát Cát (Sa Pa, Lào Cai)
Bản Cát Cát, cách thị trấn Sa Pa 2 km, là nơi sinh sống của hơn 600 hộ dân người H’Mông, với dân số khoảng 2.500 người. Làng có hơn 80 ngôi nhà gỗ truyền thống, bên dòng suối dài 1,5 km chảy qua thung lũng. Mỗi năm, nơi đây đón khoảng 200.000 lượt khách, chủ yếu tham quan nghề dệt thổ cẩm thủ công, sản xuất hơn 1.000 sản phẩm mỗi tháng.
Chợ Bắc Hà (Bắc Hà, Lào Cai)
Chợ Bắc Hà, diễn ra vào mỗi sáng Chủ nhật tại huyện Bắc Hà, cách thành phố Lào Cai 65 km, là nơi giao thương của hơn 10 dân tộc thiểu số, trong đó người H’Mông chiếm 70%. Chợ bày bán khoảng 500 gian hàng với các sản phẩm như thổ cẩm, rượu ngô (sản lượng địa phương đạt 50.000 lít/năm), và món thắng cố tiêu thụ hơn 300 kg thịt ngựa mỗi phiên. Nơi đây đón hơn 80.000 lượt khách du lịch mỗi năm.
Đèo Ô Quy Hồ (Lào Cai)
Đèo Ô Quy Hồ, nối Lào Cai và Lai Châu, dài 47 km và nằm ở độ cao 2.073 mét so với mực nước biển, là đèo dài nhất trong “tứ đại danh đèo” Việt Nam. Cung đường có 108 khúc cua, bao quanh bởi Vườn Quốc gia Hoàng Liên với hơn 2.000 loài thực vật, trong đó 66 loài nằm trong Sách Đỏ Việt Nam. Hơn 150.000 lượt khách mỗi năm ghé thăm để trải nghiệm nhiệt độ dao động từ 5°C vào đông đến 25°C vào hè.
Đền Bảo Hà (Bảo Yên, Lào Cai)
Đền Bảo Hà, nằm tại xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, cách thành phố Lào Cai 60 km, thờ danh tướng Nguyễn Hoàng Bảy từ thế kỷ 17. Ngôi đền có diện tích 1.000 m², tọa lạc bên dòng sông Hồng dài 700 km, đón hơn 50.000 lượt khách hành hương mỗi năm. Lễ hội chính diễn ra vào ngày 17/7 âm lịch, thu hút khoảng 10.000 người tham gia các nghi lễ truyền thống.
Ruộng bậc thang Mù Cang Chải (Yên Bái)
Ruộng bậc thang Mù Cang Chải trải rộng trên diện tích 2.200 ha, thuộc 3 xã La Pán Tẩn, Chế Cu Nha và Dế Xu Phình, với độ cao từ 1.000-1.500 mét. Mỗi mùa lúa chín (tháng 9-10), hơn 90% trong số 500 ha ruộng chuyển màu vàng rực, thu hút khoảng 120.000 lượt khách. Người H’Mông, chiếm 92% dân số địa phương (hơn 50.000 người), duy trì kỹ thuật canh tác truyền thống từ thế kỷ 19.
Hồ Thác Bà (Yên Bình, Yên Bái)
Hồ Thác Bà, thuộc huyện Yên Bình, là hồ nhân tạo lớn nhất Việt Nam với diện tích mặt nước 23.000 ha và hơn 1.300 đảo nhỏ, được ví là “Hạ Long trên núi”. Hồ chứa 3,5 tỷ m³ nước, cung cấp thủy điện cho nhà máy công suất 108 MW, vận hành từ năm 1971. Mỗi năm, nơi đây đón hơn 70.000 lượt khách, với 60% tham gia tour thuyền khám phá các hang động tự nhiên.
Suối khoáng nóng Trạm Tấu (Yên Bái)
Suối khoáng nóng Trạm Tấu, cách trung tâm huyện Trạm Tấu 2 km, có nhiệt độ nước từ 43-45°C, chứa lưu huỳnh và khoáng chất với lưu lượng ổn định 10 lít/giây. Khu vực xung quanh là rừng nguyên sinh rộng 300 ha, thuộc hệ sinh thái Tây Bắc với hơn 50 loài động vật hoang dã. Hơn 30.000 lượt khách ghé thăm mỗi năm, chủ yếu để nghỉ dưỡng và trị liệu.
Đèo Khau Phạ (Mù Cang Chải, Yên Bái)
Đèo Khau Phạ, dài 32 km và nằm ở độ cao 1.200 mét, nối thị trấn Mù Cang Chải với huyện Văn Chấn. Đây cũng là một trong những cung đèo hiểm trở nhất Việt Nam với 76 khúc cua, nhìn xuống thung lũng Cao Phạ rộng 1.000 ha ruộng bậc thang. Mỗi năm, hơn 100.000 lượt khách đến đây, đặc biệt vào tháng 9 khi lễ hội dù lượn thu hút khoảng 200 phi công quốc tế.
Đền Đông Cuông (Văn Yên, Yên Bái)
Đền Đông Cuông, nằm tại xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, cách thành phố Yên Bái 50 km, thờ Mẫu Thượng Ngàn với lịch sử hơn 300 năm. Ngôi đền rộng 800 m², bên bờ sông Hồng, đón khoảng 20.000 lượt khách mỗi năm, chủ yếu vào lễ hội ngày 1-2/2 âm lịch với hơn 5.000 người tham gia nghi lễ hầu đồng. Cây đa 800 năm tuổi tại đây là điểm check-in nổi bật, xuất hiện trong hơn 1.000 bài đăng trên mạng xã hội năm 2024.