Với số lượng cấp xã lớn, sau sáp nhập giảm từ hơn 10.000 xuống chỉ còn hơn 2.000 xã, thời gian thực hiện không nhiều, đòi hỏi các các bộ, ngành và địa phương phải “vừa chạy vừa xếp hàng” để hoàn tất được lộ trình đề ra. Theo đại biểu Quốc hội, có thể lựa chọn cán bộ có bằng cấp, chuyên môn, điều động từ cấp tỉnh, cấp huyện xuống cấp xã để phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp.
Đòi hỏi cán bộ xã có năng lực ngang cấp huyện
Liên quan đến việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, trong các cuộc họp vừa qua, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết hiện cả nước có 10.035 cấp xã và sẽ tổ chức lại quy mô chỉ còn khoảng 2.000 xã.
Về thời gian, với cấp xã, dự kiến sẽ hoàn tất việc sáp nhập trước ngày 30/6. Đến ngày 1/7, cấp xã mới sau sáp nhập sẽ được vận hành theo tổ chức mới, gần như một “ huyện thu nhỏ ”. Thẩm quyền sáp nhập cấp xã sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định, trên cơ sở các tờ trình của Chính phủ.
“Quy trình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đang được triển khai rất khẩn trương với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”. Đây là yêu cầu đáp ứng chỉ đạo chung của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, là một nhiệm vụ hết sức hệ trọng và cấp bách”, bà Trà cho hay.
Trao đổi với PV Tiền Phong , các chuyên gia, đại biểu Quốc hội đều nhận định, với số lượng lớn và thời gian triển khai gấp, đòi hỏi sự nỗ lực, quyết tâm rất lớn của các địa phương, để bộ máy cơ sở hoạt động thông suốt, hiệu quả sau sáp nhập.
“Với tinh thần “vừa chạy vừa, xếp hàng”, các tỉnh, thành phố, trong đó có Nam Định, đã và đang vào cuộc quyết liệt để thực hiện chủ trương này”, đại biểu Quốc hội Khương Thị Mai (đoàn Nam Định) nhìn nhận.
“Qua việc sắp xếp này phải có tiêu chuẩn mới với lãnh đạo , công chức cấp xã, cần có trình độ, năng lực ngang với cấp huyện”, đại biểu Khương Thị Mai.
Đại biểu từng là Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nam Định nhấn mạnh sự cần thiết bỏ cấp huyện, sáp nhập cấp tỉnh và cấp xã, bởi chủ trương này rất đúng với xu hướng phát triển. Theo bà, điều đó đòi hỏi các bộ, ngành và địa phương cần cố gắng làm nhanh và “càng nhanh càng tốt” để phục vụ nhu cầu phát triển trong tình hình mới.
Mặc dù vậy, bà Mai cũng cho rằng lộ trình phải thực hiện sáp nhập cấp xã xong trước 30/6 là rất gấp, đòi hỏi địa phương phải nỗ lực, quyết tâm nhiều hơn trước, mới đảm bảo kịp tiến độ để bộ máy mới vận hành từ ngày 1/7.
Đặc biệt, theo đại biểu Khương Thị Mai, khi bỏ cấp huyện, xã mới sau sáp nhập sẽ trở thành “huyện thu nhỏ”. Lúc đó cấp xã sẽ phải “gánh” thêm nhiều công việc mới và khó, đòi hỏi cao hơn về chất lượng phục vụ người dân, đặc biệt đối với lĩnh vực tài nguyên và xây dựng .
“Thủ tục hành chính càng được giải quyết nhanh, càng có lợi cho người dân, doanh nghiệp, cũng như thu hút đầu tư trong tỉnh” – bà Mai nói. Tuy nhiên, để làm được điều này, đại biểu Quốc hội cho rằng, cần đặc biệt coi trọng đến chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở, đồng thời các thủ tục cần phải được số hóa nhiều hơn, nhanh hơn.
“Qua việc sắp xếp này phải có tiêu chuẩn mới với lãnh đạo, cán bộ cấp xã, cần có trình độ, năng lực ngang với cấp huyện. Có thể lựa chọn cán bộ có bằng cấp, chuyên môn, điều động từ cấp tỉnh, cấp huyện xuống cấp xã để phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp”, bà Mai nói.
Liên thông từ cấp xã lên cấp tỉnh
Trao đổi với Tiền Phong , TS. Nguyễn Viết Chức – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) – nhìn nhận đã là cuộc cách mạng đương nhiên đòi hỏi phải có sự đồng bộ, từ tinh gọn bộ máy trong hệ thống chính trị, đến đổi mới, sáp nhập địa giới hành chính các cấp.
“Đặc biệt, số lượng cấp xã từ hơn 10.000 sau sáp nhập còn hơn 2.000 xã, đây là một cuộc cách mạng rất lớn, cũng rất khó khăn, nhưng không thể không làm. Cán bộ, đảng viên, kể cả người dân cũng phải tự vượt lên chính mình, hướng về cái chung và hướng tới tầm nhìn xa hơn”, ông Chức cho hay.
Xoay quanh vấn đề sáp nhập đơn vị hành chính, TS. Nguyễn Thị Việt Nga – Đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Hải Dương – cũng cho rằng, số lượng đơn vị trong diện sáp nhập rất lớn, thời gian rất gấp, đòi hỏi sự nỗ lực nhiều hơn đề hoàn thành mục tiêu đề ra.
“Với số lượng lớn đơn vị hành chính trong diện sáp nhập như vậy, đây chắc chắn là một bước đột phá lớn trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy ”, bà Nga nói.
Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh , sắp tới sẽ phải sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương để quy định về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Bộ Tư pháp sẽ trao đổi với các cơ quan của Quốc hội xem có cần thiết phải xây dựng một nghị quyết xử lý một số vấn đề khi tổ chức lại đơn vị hành chính hay không. “Phương án hoàn hảo nhất, khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền 2 cấp ở địa phương thì các bộ phải rà soát những nội dung thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của bộ mình và đề xuất 1 luật sửa nhiều luật “, ông Ninh nêu rõ.
Bên cạnh giảm đáng kể chi thường xuyên cho ngân sách nhà nước, tuy nhiên điều quan trọng hơn theo đại biểu là bộ máy và con người sau sáp nhập phải rất nỗ lực, cống hiến nhiều hơn.
“Thời gian không nhiều, trong khi khối lượng công việc ngày càng nhiều và phức tạp, vì sáp nhập được triển khai trên quy mô lớn, diễn ra đồng loạt trên cả nước. Điều đó đòi hỏi phải tính toán một cách khoa học, bài bản, khảo sát thật kỹ lưỡng để có phương án sáp nhập hiệu quả nhất”, bà Nga bày tỏ.
Về công tác cán bộ, theo Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, tới đây sẽ sửa Luật Cán bộ, công chức để nâng cao công tác quản lý, đồng thời cũng đáp ứng được yêu cầu liên thông của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã với công chức cấp tỉnh.